Logische indeling, begrijpelijke tekst
Structuur aanbrengen in je tekst is fijn voor jou als schrijver, maar vooral ook voor je lezer. Een logische indeling geeft namelijk een prettig leesbare tekst, die goed te volgen is. Een begrijpelijke tekst dus.
De kerstvakantie staat voor de deur. In deze periode krijg ik altijd zin om op te ruimen. Tja, ieder mens heeft zo zijn afwijking … Door het jaar heen loopt mijn werkplek langzaam vol met spullen, ideeën en documenten. Rond oud & nieuw zorg ik voor een paar vrije dagen om dingen op te ruimen en plannen te maken voor de komende periode. Zo kan ik het nieuwe jaar in met een helder hoofd. Heerlijk!
Ook als ik een tekst schrijf, probeer ik gestructureerd te werk te gaan. Meestal begint het schrijfproces met een onderwerp, mijn eigen gedachten daarover en informatie die ik heb verzameld. Het helpt mij enorm om dit alles eerst te ordenen. In de serie Begrijpelijk schrijven vandaag deel 3: structuur aanbrengen in je tekst.
Waarom zou je structuur aanbrengen?
Structuur aanbrengen in je tekst is fijn voor jou als schrijver, maar vooral ook voor je lezer. Een logische indeling zorgt namelijk voor een prettig leesbare tekst, die goed te volgen is.
Hoe kun je je tekst een logische indeling geven?
(1) Bepaal eerst het doel van je tekst. Wil je je publiek overtuigen? Formuleer dan je standpunt en maak een lijstje argumenten. Wil je je publiek informeren? Verplaats je in je lezers en bedenk wat zij te weten willen komen door deze tekst te lezen. Formuleer een hoofdvraag met deelvragen, die je elk in een aparte alinea uitwerkt. Zet de alinea’s dan in een logische volgorde.
(2) Breng je onderwerp meteen ter sprake aan het begin van de tekst. Dan kan de lezer de nieuwe informatie beter plaatsen bij wat hij al weet over het onderwerp.
(3) Begin elke alinea met een kernzin die benoemt waar de alinea over gaat. In de volgende zinnen werk je deze kernzin uit met uitleg, argumenten of voorbeelden.
Hoe maak je de structuur van je tekst zichtbaar?
Door de structuur van je tekst zichtbaar te maken, help je de lezer nog meer om jouw verhaal goed te volgen. Zo kunnen lezers ook makkelijker iets opzoeken in de tekst. Dit kun je als volgt bereiken:
- Gebruik signaalwoorden, die het verband tussen alinea’s en zinnen aangeven. (‘Een tweede reden om…’, ‘Samenvattend…’, ‘Hoewel…’). In mijn PDF signaalwoorden vind je meer uitleg en voorbeelden hiervan.
- Gebruik duidelijke hoofdstuktitels, koppen en tussenkoppen. En zorg dat je niet meer dan drie niveaus toepast, anders wordt het onoverzichtelijk.
- Verstop een opsomming van drie of meer onderdelen niet in een lange zin of alinea, maar maak er een lijst van, genummerd of met opsommingtekens.
- Werk je aan een lange tekst zoals een beleidsplan of handleiding? Zorg dan voor een inhoudsopgave en trefwoordenregister, zodat je lezers snel iets kunnen opzoeken.
Of het nu gaat om je werkplek of om begrijpelijk schrijven: structuur aanbrengen geeft een helder hoofd. Voor eind december heb ik alvast twee opruimdagen gereserveerd en daar kan ik me nu al op verheugen… Ik wens je sprankelende kerstdagen en een opgeruimd Nieuwjaar.
Lees ook de eerdere blogposts in de serie Begrijpelijk schrijven: (1) Begrijpelijk schrijven: Jip-en-Janneketaal? en (2) Kruip in de huid van je lezer.
(Photo by Kelly Sikkema on Unsplash).
